TRỊ MỤN VIÊM

1. Câu chuyện da liễu

Cách đây 3 tháng mình có một vệt lạ bằng 2 ngón tay ở chính giữa cổ. Viền màu đỏ, bên trong màu sậm, sần sần, thô ráp, không ngứa. Xịt nước hoa vào hơi xót. Gần đây thì ngứa khắp cổ nhưng vệt lạ không lan rộng hơn.

Chỉ 2 3 người bạn nhận ra vệt lạ đó và bảo mình hắc lào. Chị dược sĩ ở tiệm thuốc nói không phải và cho mình thuốc trị nấm ngoài da – dùng hết 1 tuýp không đỡ. Rồi 1 tuần trước mặt mình xuất hiện những vệt tương tự, ở trán dưới và má trong, có dấu hiệu lan nhanh, thì mình quyết định đi khám tại Viện da liễu Hà Nội.

Xét nghiệm cho thấy không có vi nấm, kết luận viêm da cơ địa (chàm khô). Bác sĩ kê thuốc bôi chứa Corticosteroid hiệu lực trung bình thì 1 ngày sau mọi thứ thuyên giảm rõ rệt. Vẫn cần theo dõi thêm.

Ồ, đáng nhẽ ra mình nên đi khám sớm hơn, phí hẳn 3 tháng cho một cái vệt đâu đâu. Đến viện vắng vẻ mát mẻ không phải xếp hàng dù mình đi buổi chiều. Khám tiến sĩ 250k, khám thạc sĩ 150k nhưng mình chỉ chọn khám lâm sàng chung (khám chuyên khoa) 35k. Làm xét nghiệm chờ nửa tiếng 120k. Bác sĩ xem mặt, hỏi han, kê đơn hết 5 phút. Thuốc vừa uống (chống dị ứng) vừa bôi (giảm viêm) 100k. Thật sự 35k + 120k + 100k là quá rẻ cho một cái cổ và một cái mặt lành lặn.

2. Bạn nên đi khám

Từ câu chuyên trên, mình cho rằng bạn nên đi khám da liễu sớm nếu lăn tăn về tình trạng mụn. Hỏi han khắp nơi trên mạng không đúng người thì cũng không tiết kiệm thời gian hơn. Có thể chưa mua ngay đơn kê nhưng bạn tham khảo được thông tin hay ho từ bác sĩ có chuyên môn: Cần thiết uống thuốc hay không, Lựa chọn hoạt chất nào, Biết thêm sản phẩm mới.

Ví dụ, đơn thuốc của mình gợi ý 2 sản phẩm bổ sung. Một là kem dưỡng ẩm phục hồi của Hàn Xẻng – ATOPALM Intensive Moisturizing Cream chứa patent MLE Ceramide chỉ 240k/30g. Thành phần đẹp, chất kem ẩm khô, mượt da, hơn nữa dạng tuýp lại hợp vệ sinh. Dùng thích nên qua vụ này mình sẽ dùng làm kem mắt. Bạn nào chưa mua kem Ceramide (CeraVe PM, Curel) thì có thể thử loại này.

Hai là thuốc trị thâm trị mụn chứa Azelaic Acid. Trước đây mình từng dùng kha khá Anzela Cream chứa 20% AA (50k/10g) có tiến triển tốt. Nay biết thêm Megaduo Gel chứa 20% AA + 1% AHA (pH 6.5 mình tự đo, 100k/15g) thì thậm chí còn dễ bôi dễ layer hơn.

3. Tự chọn hoạt chất trị mụn viêm

Có lẽ cách phân loại mụn cơ bản nhất chính là mụn viêm và mụn chưa/ không viêm. Mụn viêm là loại mụn có sự tham gia của vi khuẩn, có biểu hiện tấy, đỏ, sưng, đau, mưng mủ. Mụn không viêm thì là mụn đầu trắng, mụn đầu đen, mụn ẩn…

Mụn viêm thì dùng chất kháng khuẩn kháng viêm, mụn không viêm thì có khi chỉ làm sạch kỹ là đỡ nhiều rồi. Nói chung mụn viêm khó xử lý dứt điểm hơn hẳn.

Da mình chuyên mụn viêm nên chỉ nói về loại này. Hầu hết hoạt chất hiệu quả với mụn viêm thì cũng có tác dụng với mụn không viêm. Kết quả hên xui, tùy cơ địa mỗi người, nên thay đổi luân phiên tránh tình trạng lờn thuốc. Cụ thể là một số hoạt chất sau:

— TEE TREE OIL: Chú ý loại nào cần pha loãng và loại nào có thể dùng trực tiếp. Mình đã có bài viết kỹ về TTO rồi. Không có tác dụng với mụn không viêm.

— BENZOYL PEROXIDE: Nên dùng ở nồng độ 2.5% (Acne.org, Paula’s Choice) hoặc cùng lắm 5% (Oxy5), không cần thiết dùng đến 10% (Oxy10 và các loại drugstore của Mỹ). Mình dùng tất cả rồi thì hiệu quả của 2.5%, 5% và 10% là như nhau, tội gì dùng liều cao cho da dễ kích ứng. Dùng liên tục thì da nhanh mỏng, khô rát.

— SULFUR (lưu huỳnh): Nồng độ 2%, 5%, 10% tùy thể chất dạng dung dịch/ dạng kem/ thuốc mỡ. Viện da liễu có bán loại 10% rất rẻ. Hiện tại mình đang order De La Cruz 10% Sulfur Ointment khá nổi tiếng, không cần nồng độ cao quá, dạng thuốc mỡ sẽ đỡ khô da.

Mình đã dùng loại của Nga Ngố chứa hẳn 33.3% Sulfur (40% Vaseline, 20% Water, 6.7% Emulsifier). Kết quả khả quan sau vài ngày, giảm viêm, xẹp mụn, nặn được nhân dạng sợi bã nhờn, không mỏng da, không khô, hơi rát (chịu được) và giảm thâm. Điểm trừ là finish xấu, khó layer ban ngày, mùi hôi và mình không chắc chắn đã hết nhân mụn chưa (do chưa điều trị xong).

— AZELAIC ACID: Hỗ trợ làm sáng da, mờ thâm. Có dưỡng ẩm nhẹ. Nồng độ 15% – 20%. Anzela Cream (20% AA) hoặc Megaduo Gel (20% AA + 1% AHA) đã nói ở trên thì rất dễ mua tại các nhà thuốc. Dùng liên tục thì không mỏng da, không khô rát.

— NIACINAMIDE: Hỗ trợ làm sáng da, mờ thâm. Có điều tiết tuyến bã nhờn. Nồng độ 4% – 5% trở lên. Tích hợp trong serum hoặc kem dưỡng da nên finish đẹp và không mang tiếng sử dụng thuốc bôi ngoài da. Cá nhân mình có vẻ không hợp lắm với Niacinamide, sắp tới sẽ thử Olay xem sao. Chị gái mình dùng Olay 1 đêm thuyên giảm mụn rõ rệt (viêm và không viêm) không hiểu chuyện gì xảy ra.

— Thận trọng với AHA, BHA và RETINOIDS do có khả năng gây viêm.

Đối với AHA, BHA, tác dụng chủ yếu là làm sạch da, thông tắc lỗ chân lông giúp mụn chui ra. Trên da mình thì okay không viêm thêm. Trên da người khác thì mình không bao giờ khuyên dùng BHA nếu thấy mụn ẩn có nguy cơ viêm.

Đối với RETINOIDS (Vitamin A) để dưỡng thì không nói, nhưng dạng chấm mụn thì RetinA (Tretinoin 0.025%) và Differin (Adapalene 0.1%) đều giúp giảm mụn viêm với mình, song không đặc biệt hiệu quả, dùng liên tục thì da nhanh mỏng và khô rát. Hợp với mụn không viêm hơn.

— KHÁNG SINH, CORTICOSTEROID: Đường uống hoặc đường bôi. Bạn đi khám và hỏi ý kiến bác sĩ nhé.

— Chẳng chứa hoạt chất gì: Dùng kem Vicco Ấn Độ chứa 16% chiết xuất nghệ và 0.5% tinh dầu gỗ đàn hương. Cả 2 thành phần này đều có tính sát khuẩn. Nhà mình lúc nào cũng có Vicco, đã dùng khoảng 5 tuýp to, thi thoảng mình quay lại bôi liên tục 3 ngày nếu không đỡ thì ngưng, nếu đỡ thì mụn sẽ lên ngòi và hết thâm luôn có khi chỉ trong 10 ngày. Cần phải tẩy trang và dùng thêm kem dưỡng ẩm.

Cá nhân mình dễ bị mụn viêm ở mức nhẹ (nốt nhỏ rải rác) và mức trung bình không quá nặng (nhỏ to diện rộng), nền da vẫn mịn, cho nên tự xử bằng nhiều hoạt chất khác nhau.

Hiện tại mình ưng Sulfur nhất, quay lại Azelaic Acid giảm thâm, sẽ dùng Niacinamide của chị. Mọi người nếu bị mụn viêm thì nên thử trước tiên 1 trong 3 hoạt chất này. (Tư vấn sâu hơn thì mình không nhiều kinh nghiệm đâu, thật đấy!)

Mình không chấm nốt mụn mà thường bôi một lớp mỏng toàn vùng có mụn trước/ sau kem dưỡng ẩm (bôi trước để thuốc mạnh hơn, bôi sau để da đỡ khô hơn). Nếu hợp thuốc thì thời gian trị mụn viêm diện rộng nội trong 1-2 tháng (đổi thuốc liên tục thì kéo dài 3 tháng nửa năm).

Đối với vết thâm, tẩy da chết hóa học để đẩy nhanh thay da mới, dưỡng ẩm – chống nắng tốt để da khỏe lên và tự mờ thâm. Hoặc bản thân kem trị mụn cũng đã hỗ trợ làm mờ thâm rồi. Mình không chủ ý tìm kiếm các loại serum chứa hoạt chất làm sáng da. Riêng Vitamin C dạng LAA mình dùng nhiều chưa thấy xi nhê gì, nhưng dạng SAP phù hợp cho da mụn thì bạn thử xem.

Lời cuối là, mụn sẽ đỡ thôi. Đừng quá stress thêm khi ai đó vô ý nói gì nhé.

Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết này.